www.chataczarownic.fora.pl

Grey Owl

Kwarc (dawniej kwarzec) – minerał z gromady krzemianów przestrzennych, zbudowany głównie z dwutlenku krzemu (SiO2).

Nazwa pochodzi:

- od starogermańskiego kwarr (quarz) = zgrzyt – tak określali ten minerał niemieccy górnicy,
- lub słowiańskiego kwardy = twardy (kwarda = kwarzec).

Jeden z najpospolitszych minerałów w skorupie ziemskiej. Składnik wielu skał magmowych przesyconych krzemionką, (granitów, granodiorytów, pegmatytów), osadowych (piasków, żwirów, piaskowców, zlepieńców) i metamorficznych (gnejsów, łupków łyszczykowych, kwarcytów). Często występuje w formie żył kwarcowych (kwarc mleczny). Jest rozpowszechniony na całym świecie.

Zazwyczaj tworzy kryształy słupkowe wykształcone w postaci trygonalnego, lub heksagonalnego słupa (o sześciobocznym przekroju), zakończonego ścianami romboedrów i podwójnych piramid. W układzie trygonalnym trzy z czterech osi leżą w jednej płaszczyźnie, mają jednakową długość, a kąt między nimi wynosi 120°. Czwarta oś jest osią trzykrotną i jest prostopadła do pozostałych trzech. Osie i kąty są takie same jak w układzie heksagonalnym, jednak przekrój podstawowej formy graniastosłupa nie jest sześciokątny lecz trójkątny.

Romboedr (rombościan) – równoległościan, którego każda ściana jest rombem, czyli bryła ograniczona sześcioma przystającymi rombami.
Kształt romboedru mają niektóre komórki elementarne układu trygonalnego (jednego z typów sieci krystalograficznych).

Prawidłowo wykształcone kryształy są najczęściej spotykane w geodach, kawernach i szczelinach skalnych, gdzie tworzą szczotki krystaliczne. Oprócz struktury krystalicznej kwarc może tworzyć odmiany ziarniste, skrytokrystaliczne oraz naskorupienia i inkrustacje.

Kwarc jest przezroczysty; może być bezbarwny i może tworzyć wiele barwnych odmian.

Czysty, bezbarwny kwarc nazywany jest kryształem górskim lub skalnym. Samo słowo kryształ pochodzi od greckiego krystallos (dawniej oznaczającego lód).

Kwarc często zawiera inkluzje gazowe, ciekłe oraz stałe.
Inkluzje stałe, spowodowane przez różne minerały powodują zróżnicowanie barwy oraz wywołują ciekawe efekty optyczne, takie jak: asteryzm, iryzacja, opalescencja, awenturyzacja.

Znanych jest około 40 minerałów tworzących wrostki; kwarce zawierające wrostki bywają określane odrębnymi nazwami np. kwarc rutylowy, kwarcowe sokole oko.

Kwarc jako minerał bardzo pospolity, występuje w wielu odmianach, takich jak:

kwarc makrokrystaliczny:

kryształ górski – przezroczysty,
ametyst – fioletowy,
kwarc różowy,
cytryn – żółty,
kwarc dymny – brązowy,
morion – czarny,
awenturyn – jasnozielony,
kwarc mleczny – biały,
kwarc niebieski – kwarc azurytowy, także: szafirowy, lazurytowy, krokidolitowy,
kwarc zielony,
prasiolit,
krystobalit;

migotliwe odmiany kwarcu – obecność wrostków azbestu lub krokidolitu daje odpowiednio:
kwarcowe tygrysie oko,
kwarcowe kocie oko,
kwarcowe sokole oko,
kwarcowe bawole oko;

kwarc skrytokrystaliczny (krzemionka):
chalcedon:
agat:
agat mszysty,
onyks,
sardonyks,
sard,
ciemnozielony praz (prazolit),
zielony chryzopraz,
heliotrop,
jaspis,
karneol,
krzemień,
czert,
plazma (minerał);

kwarc bezpostaciowy:
opal.

Kwarcowe bawole oko – czerwonobrunatna lub brunatna , nieprzezroczysta odmiana kwarcu, która wykazuje optyczny efekt kociego oka w postaci przemieszczającej się, pasowej migotliwości. Efekt ten wywołują włókniste wrostki silnie utlenionego krokidolitu , rzadziej crossytu, czy tremolitu. W kwarcowym bawolim oku minerały te zostały zastąpione przez tlenki i wodorotlenki żelaza – głównie hematytu i goethytu.
Kwarcowe bawole oko współwystępuje zazwyczaj z kwarcowym tygrysim okiem, od którego jest jednak znacznie rzadziej spotykane.

Tygrysie oko - ma barwę żółtawą lub brunatną, nieraz o złocistym odcieniu, spowodowaną przez tlenek żelaza, powstały wskutek zwietrzenia zawartego w nim amfibolu. Na powierzchni przełamu połysk jedwabisty. Wrażliwe na kwasy. Ma typowe prążkowanie, gdyż wrośnięte włókna są ukryte lub załamane. Niekiedy obie odmiany występują razem, przechodząc wzajemnie w siebie.

Kocie oko - jest zbitym kwarcem z wrośniętymi równolegle, uporządkowanymi włóknami azbestu hornblendowego (amiantu). Wykazuje podobną migotliwość o odcieniu zielonym lub niebieskozielonym. Barwa szarawa, brunatna lub zielonawa. Przypomina swym wyglądem szlachetniejsze kocie oko chryzoberylowe. Wrażliwy na kwasy. Własności (poza barwą) i zastosowanie kwarcowego kociego oka są identyczne jak kwarcowego tygrysiego oka.

Sokole oko - zawiera świeży amfibol, jest niebieskoszare. Wykazuje charakterystyczną migotliwość w postaci niebieskiego pasma przemieszczającego się przy zmianie położenia kamienia. Na płaszczyznach przełamu połysk jedwabisty. Wrażliwy na kwasy.

Czysty kwarc - kryształ górski :

Kwarc różowy :

Kwarc żółty - cytryn :

Kwarc dymny :

Tygrysie oko :

Kocie oko :

Sokole oko :